© 2024 Gerphil Kerkhof

 

  

Beeldspraak 05-2017

Psychedelica

Psychedelische muziek - ik moest eraan denken toen ik deze week een poster van Pink Floyd gepost zag. Hoe ik als 15-jarige telkens opnieuw Dark Side of the Moon kon opzetten, liggend op mijn rug op de grond, met de ogen dicht. Nu zou je zeggen dat het een soort mediteren zou zijn, maar het was meer dan wegzweven op muziek die van een andere planeet leek te komen. Telkens weer was het een beleving van mijn eigen verbeelding - van het omzetten van alles wat er aan gevoelens en impulsen, wat juist ook deze leeftijd zo kenmerkt, in beelden, verhalen, dromen.

Één woord zette zich die tijd onwrikbaar in mijn geest vast, vast naar aanleiding van de lessen Duits die juist kort daarvoor óók aanvankelijk met pijn geassocieerd waren: Weltschmerz. Ik voelde Weltschmerz, het gevoel op het breukvak van een gebroken universum te leven, met het ene been in het ene - dat ik 'deelde' met de rest van de mensheid -, en het andere in een andere wereld, die ook voor mij nauwelijks zichtbaar maar de te meer voelbaar was. Een wereld die verbonden was met eenzaamheid en verlatenheid, afgescheidenmheiud, verlangen en weemoed - en van geheimen, magie, fluisterende stemmen van  'gene zijde', drama, intens drama, van op leven en dood en verblindende puurheid. Die wereld werd slechts maar wel degelijk overal, op de gekste momenten, zichtbaar: in het absurde, in het surreële, in het psychedelische van alledag - als je goed keek, dat wil zeggen met toeknepen ogen, met 'kijken zonder te kijken', te 'luisteren zonder te horen', waar ik nou net heel goed in was. Dan zag je het wel degelijk overal, wat mijn Weltschmerz alleen maar voedde, en daarmee mijn verbeelding.
  

   
Natuurlijk heeft nadien mijn 'strategische zelf' zich verder keurig ontwikkeld. Je zal je toch moeten zien te redden in de wereld van 'het ene been'. Toch bleef ik ook die andere kant van de maan trouw - bleef het opzoeken en eten geven. Even dat pinkje voelen dat tussen de tralies gestoken werd, of het al dik genoeg was, denk ik dan. En Weltschmerz liet ik nog steeds de ruimte - al leek die ruimte duister. Die liet ik de ruimte en een stembuis in mijn verhalen en gedichten, en later in mijn fotografie.

Nu ik mij, na de ineenstorting en assimilatie van mijn strategische zelf zou je zegen, richt op het integreren van mijn 'weeskinderen' heb ik het wel een beetje moeilijk met Weltschmerz. Zijn verdrongen bestaan gaf ook magie aan mijn leven, en een magische kracht. Het gaf mij ook mijn 'signatuur' - die foto's die de meest pure uitdrukking gaven aan wat in die andere wereld in mij huist - en die mij, gek genoeg, ook gelukkig maken (juist het kunnen ervaren van intens drama en het omzetten ervan in beelden kan gelukkig maken - al geldt dat niet noodzakelijk ook voor de kijker). Daar kwam ik steeds dichterbij en tegelijk was ik bezig met een helingproces dat het voortbestaan van deze parallele wereld leek te bedreigen. Terwijl het voelen van een breukvlak in mijzelf en in mijn universum behoort tot mijn eigenste eigenheid, mijn voedingsbodem.

Ik moest hieraan denken toen Katja Effting, een geweldige architectuur- en interieurfotografie, giisteren zichzelf en haar werk presenteerde op een bijeenkomst van Fotogrorp Haarlem. In haar beginjaren was ze erg verlegen en teruggetrokken. Dat verklaart ook mede haar voorkeur voor architectuurfotografie - ze fotografeerde het liefst 'de ruimte' zonder mensen erin. Met een bijna mathematische precisie en zuivere schoonheid de essentie van bouwwerken ontrafelen en vastlegen in haar bijzondere composities. Tijdens haar studie meende zij zich te moeten verbreden naar portretfotografie, omdat dat haar over haar verlegenheid, ja zelfs lichte mensenschuwheid heen zou kunnen helpen - nuttig ook voor de commerciële kant van de professionele fotografie. Haar docenten waren verrast door die keuze en nog meer verrast door het talent dat zij ook daarin tentoon wist te spreidden. Ze bemerkte echter, dat dat haar eigenheid in de architectuurfotografie in de weg ging zitten. Het heeft haar vervolgens moeite gekost zich weer te zuiveren naar haar eigen kunst en signatuur. Weer zo'n mooie bevestiging van Goethe's "In der Beschränkung zeigt sich der Meister". En het "Elk nadeel heb zijn voordeel" van onze polderfilosoof Johan Cruyff.

Ik ervoer het als een bijzondere en bevestigende boodschap 'van gene zijde' op het juiste moment. Een paar dagen terug had ik een intense ontmoeting gehad met Weltschmerz, dat van oorsprong een levendig ventje is geweest. Alle gevoelens van vervreemding en eenzaamheid, liefde en hartstocht, woede en weerloosheid braken aan de oppervlakte. Het was goed door de spiegel heen te reiken en de verbinding, de bloedband te ervaren. Ik weet nu, dat heling niet betekenen hoeft: opgaan in elkaar - bevrijding het daadwerkelijk in de vrijheid brengen van mijn gene zijde. Vanaf nu mag Weltschmerz in mijn kelders blijven, waar het zich heeft leren voeden met kleine straaltjes licht. Waar het de weg kent en zich over kan geven aan duistere gedachten die hem bitter-vrolijk maken. Maar in de wederzijdse wetenschap dat wij altijd één zijn, als twee ogen - alleen aan twee zijden van de breuk. Ik voel hem dwalen, dagelijks nu, en het is goed ook met dit andere oog te kunnen kijken aan de andere kant van de maan. De winterpauze in mijn fotografie lijkt voorbij.
   

Brain Damage

The lunatic is on the grass.
The lunatic is on the grass.
Remembering games and daisy chains and laughs.
Got to keep the loonies on the path.

The lunatic is in the hall.
The lunatics are in my hall.
The paper holds their folded faces to the floor
And every day the paper boy brings more.

And if the dam breaks open many years too soon
And if there is no room upon the hill
And if your head explodes with dark forebodings too
I'll see you on the dark side of the moon.

The lunatic is in my head.
The lunatic is in my head
You raise the blade, you make the change
You re-arrange me 'til I'm sane.
You lock the door
And throw away the key
There's someone in my head but it's not me.

And if the cloud bursts, thunder in your ear
You shout and no one seems to hear.
And if the band you're in starts playing different tunes
I'll see you on the dark side of the moon.

"I can't think of anything to say except...
I think it's marvelous! HaHaHa!"

Uit: Pink Floyd - Dark side of the Moon

  
Nikon D800, 24-70 mm f/2.8G ED AF-S Nikkor - 38mm, 1/200 sec bij F/5 en ISO 200
Bewerking: Adobe Lightroom
  

Voorgaande edities

  | 08-2018 | 04-2018 | 03-2018 | 02-2018 | 11-2017 | 10-2017 | 09-2017 | 08-2017 | 05-2017 | 04-2017 | 03-2017 | 01-2017 |
| 12-2016 | 11-2016 | 10-2016 | 09-2016 | 08-2016 | 07-2016 | 06-2016 |